گزارش ماهانه قتل های ناموسی در ایران-جولای 2021
تنظیم گزارش: اوین مصطفیزاده؛
“کمپین توقف قتلهای ناموسی”، در یک گزارش تحلیلی_آماری به موارد قتل زنان ازجمله قتلهای ناموسی در ایران در ماه جولای 2021 میپردازد.
در این گزارش به 13 مورد از قتل زنان به دلایل “ناموسی” و “اختلافات خانوادگی” اشاره شده که در ادامه گزارش به دیدگاه کمپین به قتلهای تحت عنوان “اختلافات خانوادگی” که ناشی از “تفکر ناموسپرستی و مالکیت بر بدن زن” هست، اشاره شده است.
دلیل اعم قتلها “اختلافات خانوادگی” و درخواست طلاق از سوی زن” عنوان شده است.
همچنین در این گزارش؛
– 3مورد قتل زنان وجود دارد که در جریان قتلهای خانوادگی، قربانی خشونتهای ناموسی شدهاند.
• به 2 مورد اجرای حکم اعدام، دررابطه به قتلهای ناموسی، اشاره شده است.
• به یک مورد خشونت ناشی “تفکر ناموس پرستی” که منجر به قتل فردی دیگر شده، نیز پرداخته شده است.
تفکیک 13 مورد قتل زنان در ماه جولای در ایران براساس استان و شهرها؛
• تهران: 3 مورد
• خوزستان:1 مورد
• کرمانشاه: 1 مورد
• بندرعباس: 1مورد
• کرمان: 1مورد
• میناب : 1مورد
• کهکیلویه وبویراحمد: 1مورد
• بوشهر: 1مورد
• سنندج: 1مورد
• سردشت: 1مورد
• مسجد سلیمان: 1مورد
شرح 13 مورد از قتل زنان به ترتیب تاریخ واقعه؛
• 2جولای؛ کرمانشاه/ قتل یک دختر 16ساله بنام “شکیبا بختیار”، توسط پدرش(شاپور)با ضربات چاقو “بعلت دیرآمدن به خانه”، قاتل دستگیر شده است.
• 5جولای؛ تهران، منطقه شهدا/ قتل زن 40 توسط همسر 42ساله با استفاده از اسلحه، این مرد بعد از قتل همسر خودکشی کرده و به زندگی خود پایان داده است و علت قتل نامشخص است. مقتول همسر صغیهای قاتل بوده است.
• 5جولای؛ بندرعباس/ قتل یک زن با اسلحه توسط مردان فامیل، 3 مرد در این ارتباط بازداشت شدهاند و دلیل قتل “اختلافات خانوادگی کهنه میان دو طایفه” عنوان شده است.
• 6جولای؛ خوزستان، گتوند/ قتل 4عضو خانواده (پدر،مادر،برادرزن و همسر) به دست داماد خانواده با استفاده از اسلحه بعلت “مشکلات و اختلافات با خانواده همسر”، قاتل دستگیر شده است.
• 8جولای؛ تهران/ قتل یک زن پرستار توسط یک مرد مهندس با استفاده از چاقو بهدلیل”ازدواج نکردن زن با مرد”، این قتل در خردادماه روی داده بود و اکنون رسانهای شده است.
• 10جولای؛ کرمان/ قتل یک زن 51 ساله توسط اعضای خانواده(پسر، دختر و داماد) که جسدش سوزانده شده بود. انگیزه این قتل ” ازدواج مجدد مادر” عنوان شده بود. این قتل در زمستان 97 روی داده، اما در مورخه 7جولای عوامل آن دستگیر و رسانهای شد.
• 12جولای؛ میناب/ قتل زن 34 ساله توسط همسرش با استفاده از اسلحه، انگیزه این قتل “اختلافات خانوادگی” عنوان شده و قاتل دستگیر شده است.
• 20جولای؛ شهرستان لیکک بهمئی از توابع استان کهکیلویه وبویراحمد/ قتل “آسیه حاصلیفر” 24ساله توسط همسرش با انگیزه “اختلافات خانوادگی”،قاتل بازداشت شده است. قاتل معتاد بوده است.
• 25جولای؛ شهر چغادک، بوشهر/ قتل یک زن 24 توسط همسر(افغان)، علت قتل ازسوی رسانههای حکومتی “اختلافات شخصی” عنوان شده و قاتل دستگیر شده است.
• 25جولای؛ سنندج/ قتل دو خواهر به نام “سحرو بیان مرادی” بهدست همسر بیان بااستفاده از اسلحه، دلیل این قتل “درخواست طلاق بیان” عنوان شده، قاتل دستگیر شده و “سحر” خواهر بیان که دراین جریان کشته شده باردار بوده است.
• 26جولای؛ تهران/ جسد سوخته یک زن بنام “مریم”، 39ساله در کوه چهلقز کشف شد، مریم از سوی مرتضی همسر38 ساله خود خفه، از کوه پرت و سپس جسدش به آتش کشیده شده بود. انگیزه این قتل از سوی همسر مریم “اختلاف و به اجرا گذاشتن مهریه” عنوان شده بود، قاتل دستگیر شده است.
• 26جولای؛ سردشت/ قتل “هما حاجیپور” توسط همسرش “مجید حاجیپور” بااستفاده از اسلحه بهدلیل “درخواست طلاق هما”. در این جریان دوست هما بانام “سعدا اسپندرا” نیز کشته و همسرش پس این این دوقتل خودکشی کرد و جانش را از دست داد.
• 29جولای؛ مسجد سلیمان/ قتل زن توسط همسرش بااستفاده از ضربات چاقو، قاتل بعد از قتل همسرش با خوردن قرص اقدام به خودکشی کرده و در کما بسر میبرد، انگیزه قتل نامعلوم و قاتل معتاد بوده است.
اجرای دو مورد حکم اعدام به دلیل قتل همسر؛
• 9جولای؛ زندان مشهد/ اجرای حکم اعدام “ع.پ” که در سال 1388 همسر 33 خود را با استفاده از تبر به قتل رسانیده بود. علت قتل “اختلافات خانوادگی” عنوان شده بود و با وجود آنکه برای حل آن به دادگاه مراجعه کرده بودند اما این قتل روی داد.
• 10 جولای؛ زندان رجایی شهر کرج/ اجرای حکم اعدام مهدی که در سال 95 رقیب عشقی خود را با ضربات چاقو به قتل رسانده بود که به اعدام محکوم شده بود.
اعمال خشونتهای ناموسی منجر به قتل؛
15 جولای؛ تهران/ اقدام به قتل جوانی بهدلیل هواخواهی از دختر خاله. این پسر در روز حادثه بههمراه دخترخالهاش برای تفریح بیرون رفتهاند و زمانی که بهدلیل دعوا برسر اینکه دخترخالهش میخواسته با دوستپسر قبلیش دوباره رابطه برقرار کنند با دخالت 3پسر جوان روبرو شدهاند که در جریان درگیری قاتل یکی از آنها را بهقتل رسانده. قاتل بازداشت و به اعدام محکوم شده اما به دلیل ببخش اولیای دم و پرداخت دیه تنها با حکم جرم عمومی روبرو شده است.
چرادر هرمورد از قتل نان “قتلهای ناموسی” مرکز ثقل بحثها قرار میگیرند؟
در رابطه با قتل زنان، تحلیلهای بسیاری حول مسئله قوانین حاکم، تبعیض نظاممند حکومتی علیه زنان، فرهنگ پدر سالار و مردسالاری نهادینه شده در خانواده و جوامع ایرانی، تعصبات مذهبی و … میچرخد.
در این بخش، درگفتگو با “رضوان مقدم”، سخنگوی “کمپین توقف قتلهای ناموسی”، قتل زنان تحت عنوان “اختلافات خانوادگی” را از برساخت “تفکر مالکیت بر زن” و “تفکر ناموسپرستی” مورد توجه قرار میدهیم و اینکه کجا میتوان به ارتباط خشونت جنسیتی و افزایش روزمره آن در ایران با تفکر که زن را مایملک مرد میداند رسید؟
رضوان مقدم، سخنگوی “کمپین توقف قتلهای ناموسی” که درحال حاضر بر مستندسازی قتلهای ناموسی چنددهه گذشته در ایران کار میکند، ضمن اشاره به چندین مورد از این مستندسازیها، به چندین نوع از “قتلهای ناموسی” میپردازد.
رضوان مقدم، اعتقاد دارند که قتلهای تحت عنوان “اختلافات خانودگی” سرپوشی است برروی “قتلهای ناموسی”، چراکه قصد پنهانکاری است. برای مثال وقتی یک دختر 13ساله به دست پدرش به قتل میرسیدو دادگاهو رسانهها دلیل قتل را “اختلافات خانوادگی” عنوان میکنند؛ سوالی که پیش میآید این است، یک پدر با یک دختر 13 ساله چه اختلاف خانوادگی میتواند داشته باشد؟ یا یک برادر با یک دختر 13،14 ساله یا یک برادر 20 ساله با خواهر 27 ساله. این موارد را به این دلیل عنوان کردم که در جریان مستندکردن قتلهای ناموسی با چنینی مواردی برخورد کردم که تحت عنوان اختلافات خانودگی از آنها یاد شده، درحالی که میبینم پشت آنهام مسله دیگری نهفته است.
یا مثلا تقاضای طلاق ازنظر بعضی از خانوادهها ننگ و عار شمرده میشودو جهت حفظ “حیثیت” قتل روی میدهد. ما به موارد بسیاری از این دسته برخورد کردیم که زن تقاضای طلاق کرده و زمانی که به خانه پدری بازگشته توسط برادر و پدر به قتل رسیده و با عنوان “اختلافات خانوادگی از آن یاد شده، درحالی که در بررسی خبر به همان قتل برمبنای “تفکر ناموسپرستی” بازمیگردیم.
یا وقتی کسی نامزدش را بهدلیل جواب رد در مسلهای به قتل میرساند، در دستهبندی قتلهای ناموسی قرار میگیرد چراکه قاتل خود را مالک جسم زن دانسته و حاضر به قبول جواب نه نیست و آن را توهین به خود و بیآبرویی خود دانسته. چراکه ریشه قتلهای ناموسی بر “احساس تملک بر جسم و جان” زنان باز میگردد و به نظر من هر قتلی که برآمده از این احساس تملک باشد برمیگردد به قتلهای ناموسی. اما در مواردی که اختلاف برسر ارث و مسائل مالی باشد، قضیه جدا است.
حتی موارد اسیدپاشی به زنان نیز میتواند “اسیدپاشیهایت ناموسی” باشد که از آنها نیز تحت عنوان “اختلافات” نامبرده میشود. برای نمونه زنی زیبا که شوهرش فوت کرده است، برادر شوهر فکر میکند که این زن ملک خانواده شوهری است و نباید از آن خارج شود و مردان دیگری صاحب این زن و چهره زیبای آن شوند؛ بههمین دلیل به اسیداشی متوصل میشود و در زمره “اسیدپاشیهای ناموسی” قرار میگیرد. اگر هم منجر به قتل شود در چهارچوب قتلهای ناموسی قرار میگیرد و نامگذاری آنها با عنوان “اختلافات خانوادگی” مشکلی را حل نخواهد کرد.
چرا مراجع قضایی و پلیس به موارد خشونت علیه زنان رسیدگی نمیکنند؛
موارد بسیاری از قتل زنان در ایران و گزارشات، حاکی از آن بوده که مراجع قضایی و پلیس در اعم مواردو درجریان رسیدگی به “خشونت علیه زنان” و “اختلافات خانوادگی” نه تنها بسیار سهلانگارانه رفتار کرده، بلکه عملکرد آنها مجوزی بوده برای وقوع قتل که نمود بارز آن را میتوان در قتل “رومینا اشرفی” در گیلان و “سرگل حبیبی” در سنندج و در آخرین مورد دررابطه با قتل “بیان و سحر مرادی” مشاهده کرد که تمام شکایات “بیان” از همسرش دررابطه با “خشونت” راه به جایی نبرده است.
خشونت علیه زنان یکی از بارزترین موارد نقض حقوق بشر در دنیا شناخته شده است، اما در ایران حتی برای آن جرمانگاری نشده ، کمااینکه قوانین برای قاتلین این قتلها تخفیف ویژهای در نظر گرفته و مجوز “کشتن زنان” را صادر میکنند.
بطور کل در ایران، حکومت مجوز خشونت صادر میکند، رسانهها قتل زنان را تحریف میکنند، خشونت جرمانگاری نشده و نبود خانه امن برای زنان و عدم رسیدگی قضایی به خشونتها عرصه را علیه زنان تنگ کرده و آمار خشونت را روز به روز بالاتر برده، بهگونهای که شاهد همدستی نظام سیاسی، قانونی و مردسالار علیه زنان هستیم.
با نگاهی کوتاه به مجموعه قوانین ایران در مورد زنان متوجه خواهیم شد، که در نظام حقوقی ایران زن به دلیل “جنسیت” به عنوان موجودی مستقل بهرسمیت شناخته نشده و این پیشاپیش راه را بر خشونتی میگشاید که بطور سیستماتیک مجوزهای قانونی را برای خشونت در تمامی اشکال و خصوصا حادترین نوع آن یعنی زنکشی فراهم میکنند.
ساختار حقوقی که به کمک نظم مردسالار و سنتهای ارتجاعی رفته و گفتمانی “ناموسی” از تعریف زنان و نگاه به زن و حقوقش وارد ساختار جامعه میکند. با نگاهی به ماده 301 و آمار بالای قتل دختران به دست پدران و خانواده پدری متوجه میشویم که قتل فرزند دختر بطور گسترده معنا و ریشه متفاوتی داشته، “تهدید آبرو”.
وهمچنین ماده 612 و 630 قانون مجازات اسلامی، که در ارتباط با زنان مشاهده و معنا پیدا میکنند؛ چراکه در اینباره قانون از خود سلب مسولیت میکند و مجوزو اختیار قانونی را به تصمیم شخصی و قضاوت فرد(قاتل) واگذار میکند.
و این دقیقا جایست که خشونت علیه زنان از مجراهای قانونی و لوایح مجوز گرفته و با توصل به تفکر مردسالاری و سنتهای ارتجاعی پیاده میشود.
کمپین توقف قتل های ناموسی