ستم مضاعف بر زنان کرد

سارا افراسیابی: روانشناس،نویسنده و فعال حوزه زنان

خشونت علیه زنان یک مسأله جهانی است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد خشونت علیه زنان را هرگونه عمل خشونت­آمیزی بر پایه جنسیت که بتواند منجر به آسیب جسمانی، جنسی یا روانی زنان بشود، تعریف کرده است.

در واقع خشونت علیه زنان برای توصیف اعمال خشونت­آمیزی استفاده می­شود که جنسیت قربانی، پایه اصلی خشونت است. خشونت­های ناموسی خشونت­هایی مانند آسیب جسمانی، حبس در خانه، تهدید به کشتن، توهین و تحقیر کلامی، تشویق و اجبار به خودکشی، اجبار برای انجام گواهی پرده بکارت و رعایت حجاب است که بر زنان و دختران یک خانواده توسط مردان آن خانواده(پدر، برادر،همسر یا همسرسابق) اعمال می­شود.

این خشونت­ها به دلایلی مانند سبک لباس پوشیدن، تأخیر در به منزل آمدن، عاشق شدن یا برقراری رابطه با جنس مخالف، برقراری رابطه جنسی پیش از ازدواج، یا حتی سوءظن و بدگمانی اتفاق می­افتد.

قتل ناموسی که قتل به خاطر شرف هم نامیده می­شود، شدیدترین و فجیع­ترین نوع خشونت ناموسی است. واژه ناموس در فرهنگ لغت در همه­ جا مترادف و به معنای غیرت، شرف و مردانگی تعریف شده است. از آنجا که غیرت، شرف و مردانگی مردان همیشه ارتباط مستقیم با زنان داشته است، واژه غیرت در ادبیات، ناموس­پرستی تعریف می­شود. منظور از ناموس زنان خانواده­ای هستند که وابسته به مرد است.

طبق گزارش سازمان حقوق بشری هه­نگاو، از مارس 2021 تا مارس 2022 دست­کم 94 زن در شهرهای مختلف کردستان به زندگی خود پایان داده­اند و 41 زن نیز کشته شده­اند.

5/14 درصد از این قتل­ها به دلایل (ناموسی) عنوان شده است. اما نکته حائز اهمیت این می­باشد که این آمار به هیچ عنوان دقیق نیست و بیشتر قتل­های ناموسی خودکشی، خودسوزی، فرار از خانه یا گم شدن گزارش می­شوند.

به کمک فضای مجازی و رسانه­ای شدن قتل­های ناموسی در دوسال اخیر بسیاری از تحلیلگران، رسانه­ها و حتی مردم عادی قتل­های ناموسی را به اقلیت­های اتنیکی به خصوص کرد و عرب نسبت می­دهند و آمار بالای قتل­ها در این مناطق را صرفا به فرهنگ و سنت­های این گروه­های اتنیکی مرتبط می­دانند.

نمی­توان انکار کرد که آمار خشونت­ علیه زنان و قتل­های ناموسی در این مناطق بیشتراست اما نمی­توان در بررسی دلایل بروز این خشونت­ها دراین مناطق و به ویژه مناطق کردنشین (که محور این مقاله می­باشد) تنها به عامل فرهنگ بسنده کرد.

  استان­های کردنشین ایران علی­رغم برخورداری از منابع سرشار طبیعی و نیروی انسانی با استعداد مناطق محروم بوده و فقر و بیکاری آمارهای بسیار بالایی در این شهرها دارند.

 بسیاری از مردان کرد برای تأمین مخارج خانواده خود مجبور به کولبری می­شوند.کولبری در مناطق کردنشین دیگر چهره­ای مردانه ندارد و تعدادی از زنان کرد هم به دلیل سرپرست خانوار بودن و ناتوانی از یافتن شغل مناسب به این کار روی آورده­اند.

آسیب­های ناشی از فقر و محرومیت اقتصادی بر هیچکس پوشیده نیست و سلامت­روان افراد را تحت تأثیر قرار می­دهد. افسردگی، نرخ بالای خودکشی، سن پایین ازدواج، اردواج اجباری، آمار بالای طلاق و اعتیاد تنها تعدادی از آسیب­های روانی و اجتماعی ناشی از محرومیت می­باشند.

محرومیت اقتصادی و اجتماعی، نبود آموزش و سرکوب سیاسی گسترده توسط حکومت جمهوری اسلامی ایران همگی از عوامل زمینه­ساز بروز خشونت علیه زنان هستند.

حکومت ایران به عمد و با به کارگیری سیاست­های تبعیض­آمیز با تمامی مناطق کردنشین ایران برخورد می­کند.

براساس آمارهای رسمی استان­های غرب کشور مانند ایلام، دارای بالاترین آمار در بیکاری و خودکشی زنان هستند. زنان مناطق کردنشین ایران، قربانیان اصلی سیاست­های حکومت ایران برای عقب­ماندگی سیاسی و اجتماعی این مناطق هستند.

 از طرف دیگرهرگونه فعالیت فعالین مدنی در این مناطق با عنوان اقدام علیه امنیت ملی با شدیدترین روش­ها سرکوب می­شود و بسیاری از فعالین کرد اعم از زن و مرد در زندان به­سر می­برند. طبق گزارش سازمان حقوق بشری هه­نگاو طی آوریل 2022، دست­کم 15 فعالی سیاسی و مدنی کرد توسط دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران محاکمه و در مجموع به 12 سال و 3 ماه حبس تعزیری و 2 سال و 11 ماه و 4 روز حبس تعلیقی محکوم شده­اند.

همه این عوامل در کنار نبود قوانین حمایتی از زنان در ایران، تولید و باز­تولید مفهوم ناموس و آموزه­های مردسالاری در رسانه­های اجتماعی ایران خشونت علیه زنان را تسهیل می­کند.

 از این­رواست که زنان کرد علاوه بر تمام خشونت­هایی که در ایران به زنان می­شود­، خشونت و تبعیض سیاسی را هم تجربه می­کنند.  در ایران به خصوص زنان متعلق به اقلیت­های اتنیکی مانند کرد با ستم مضاعف و تبعیض چندگانه اعم از جنسیتی، ملی، مذهبی  روبه­رو هستند و تجربه زیستی متفاوتی از زن بودن و تحت خشونت و تبعیض قرار گرفتن از زنان مرکزنشین را دارا می­باشند.

سارا افراسیابی- روانشناس،نویسنده و فعال حوزه زنان

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *