گزارش تحقیقی توسط رضوان مقدم

طی سه تحقیق پی در پی در فصل های بهار، تابستان و پاییز آمار قتل های “ناموسی” بر اساس اخبار در دسترس مورد تجزیه وتحلیل آماری قرار گرفت وبرای اطلاع عموم منتشر شد. اینک نتایج گزارش تحقیقی زمستان ۱۴۰۲ را مرور می کنیم.
قتل های” ناموسی”
قتل”ناموسی” یکی از انواع زنکشی و شدیدترین نوع خشونت علیه زنان است و اغلب به قتل یکی ازاعضای خانواده، معمولاً یک زن یا ” تراجنسیتی”، توسط بستگان گفته می شود که معتقدند قربانی باعث شرم یا آبروی ریزی آنها و یا خانواده، قوم و قبیله شده است. این قتل‌ها اغلب با انگیزه‌های فرهنگی، اجتماعی یا مذهبی انجام می‌شوند که آبروی” خانواده را بر حقوق فردی و اجتماعی و حق حیات افراد ترجیح می‌دهند. نا گفته نماند که در مواقعی نیز مردانی بدلایل “ناموسی” کشته میشوند برای مثال مردی که گمان می رود با زنی از خانواده رابطه برقرار کرده است به قتل می رسد. انگیزه قتل”ناموسی” ممکن است ناشی ازرفتارها یا شرایط مختلف باشد، مانند امتناع از ازدواج ترتیب داده شده،رابطه خارج از ازدواج، انتخاب شغل دلخواه، مسافرت بدون اجازه، فرار از خانه، درخواست طلاق، درگیر شدن در رابطه ای که مورد تایید خانواده قرار نمی گیرد،چت در فضای مجازی، انتشار ویدیو یا عکس در شبکه های اجتماعی یا حتی وقتیکه زنی قربانی تجاوز جنسی میشود. بسیاری از قتل های به اصطلاح “ناموسی” بر اساس سوء ظن است و ممکن است فرد قربانی هیچکدام از مواردی که ذکر شد انجام نداده باشد.
در بسیاری ازموارد قتل های ناموسی از پیش طراحی شده است و با حمایت یا تایید صریح یا ضمنی سایر اعضای خانواده انجام می شود وبه عنوان راهی برای بازگرداندن شهرت خانواده در جامعه خود در نظر گرفته می شوند. در بسیاری از کشورها، به دلیل باور های سنتی نادرست و عدم تمایل مقامات به مداخله در آنچه «مسائل خصوصی خانوادگی» تلقی می شود، این اعمال اغلب بدون مجازات می مانند یا با احکام ملایمی مواجه می شوند.
تلاش‌ برای توقف قتل‌های “ناموسی” شامل ضرورت اصلاحات قانونی به چالش کشیدن قوانین زن ستیز، بالابردن آگاهی عمومی و خدمات حمایتی برای افراد در معرض خطر از جمله اقداماتی است که کمپین توقف قتل های “ناموسی” از سال ۲۰۲۰آغاز کرده است و تاکنون ادامه داشته است. این کمپین همچنین تلاش می کند تا سنت و باورهایی را که این خشونت‌ها را تداوم می‌بخشند، به چالش بکشد و از حقوق و زندگی افراد، به‌ویژه زنان و افراد ال جی بی کیو که در برابر این جنایات آسیب‌پذیر هستند،حمایت کند.
مروری بر گزارشات قتل های “ناموسی”
بر اساس تحقیقاتی که از ابتدای سال ۱۴۰۲ روی قتل های “ناموسی انجام شد فقط در سه ماه نخست سال ۱۴۰۲ دستکم ۴۹ مورد قتل “ناموسی” دروب سایت زمانه و سایت کمپین گزارش شده است که ۴۵مورد آن شامل زنانی است که توسط شوهر، برادر، پدرو حتی شوهر سابق خود به قتل رسیده اند. در سه ماهه دوم یعنی تابستان ۱۴۰۲نیز ۴۳ مورد قتل ناموسی منتشر شد . در سه ماهه سوم نیزدستکم ۴۳ مورد قتل “ناموسی” در ایران در وب سایت کمپین توقف قتل های ناموسی مستند شده است که نتایج بررسی آنها طی سه مقاله تحقیقی دروب سایت زمانه و کمپین توقف قتل های “ناموسی” منتشر شده است . در ادامه گزارش های مستند تحقیقی قتل‌های «ناموسی» بر اساس اخبار دردسترس ۵۱ مورد قتل “ناموسی“ در زمستان ۱۴۰۲ مورد مطالعه وتجزیه وتحلیل آماری قرار گرفته است یعنی در سال ۱۴۰۲ در مجموع ۱۸۶ مورد قتل “ناموسی” توسط نگارنده این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است.
با افزایش سرکوب‌ها و فشار مجدد از سوی حکومت اسلامی به زنان در امکان عمومی و بالا گرفتن تبلیغات ضد زن ازطریق رسانه‌ها، قتل ناموسی زنان به‌طرز چشمگیری افزایش یافته است. بر اساس اطلاعات موجود وجمع آوری شده از قتل های ناموسی در سه ماهه چهارم ۱۴۰۲نتایج زیر بدست آمده است که با جدول توزیع فراوانی ونمودار نشان داده شده است. در این گزارش میانگین سن قربانیان ۳۲ بوده است. قابل ذکر است که این عدد ثابت نیست و ممکن است در گزارشات فصل های دیگر و گزارش سالانه تغییر کند.

ماه وقوع قتل Count of ماه وقوع قتل
اسفند ۱۲
بهمن ۲۰

دی ۱۹
چنانچه جدول و نمودار شماره ۱ نشان می دهد در زمستان ۱۴۰۲ دستکم ۵۱ قتل ناموسی مستند شده است که از این تعداد بیشترین در ماه بهمن ۲۰ مورد و در اسفند کمترین تعداد یعنی ۱۲ مورد مستند شده است .
جدول توزیع فراوانی وقوع قتل برحسب ماه شماره ۱

نمودار توزیع فراوانی وقوع قتل های “ناموسی” سه ماهه چهارم۱۴۰۲ شماره ۱

جدول توزیع فراوانی انگیزه وقوع قتل شماره ۲
انگیزه قتل Count of انگیزه قتل
اختلاف خانوادگی ۱۷
پخت غذا ۱
سوءظن ۷
طلاق ۳
مالی ۲
نامشخص ۲
ناموسی ۱۸
همجنسگرایی ۱
جمع ۵۱

نمودار توزیع فراوانی انگیزه وقوع قتل های “ناموسی” سه ماهه چهارم۱۴۰۲ شماره 2
جدول و نمودار شماره ۲ نشان می دهد که “ناموس ” ،” اختلاف خانوادگی” سوءظن ، درخواست طلاق ، اختلاف مالی، همجنسگرایی و حتی پختن غذا بعنوان انگیزه قتل مطرح شده است. از ۵۱ قتل مورد بررسی تعداد یعنی ۱۸ مورد یا ۳۵ در صد با انگیزه “ناموسی” ۱۷ مورد یعنی ۳۳ در صد با عنوان اختلاف خانوادگی انجام شده است. البته “اختلاف خانوادگی” درحقیقت نام رمز اغلب قتل های “ناموسی” است. از این واژه دررسانه های نزدیک به حکومت استفاده می شود تا اینگونه قتل ها را صرفا مساله ای خصوصی وانمود کنند. سوءظن همچنان یکی از دلایل قتل های “ناموسی” است بطوریکه در سه ماهه چهارم ۷ مورد قتل ناموسی یعنی ۱۴ درصد به دلیل سوءظن انجام شده است که در اغلب موارد صرفا ناشی از توهم است تا واقعیت. قتل زنان به بهانه “ناموس” اغلب با شدیدترین شکنجه ها همراه است با نقشه از پیش طراحی شده و گاه با همکاری دو یا چند مرد از خانواده انجام می شود
برای مثال چند نمونه از قتل های “ناموسی” را که غالبا بعنوان “اختلاف خانوادگی ” مطرح می شود مرور می کنم :
دوازدهم دی ماه ، دختری ۲۵ ساله اهل ایلام توسط برادرش به قتل رسید.متهم در بازجویی اولیه توسط پلیس، به قتل خواهرش با روسری اعتراف کرد وانگیزه خود را از قتل خواهرش اختلافات خانوادگی عنوان کرد.
شب یلدای ۱۴۰۲ مردی به نام افشین که مریم همسرش را مقابل چشمان دختران نوجوانش به قتل رساند، به ماموران گفت: به خاطر سوءظن به همسرش دست به قتل زده است.
هیجدهم دیماه ۱۴۰۲ زن جوانی به نام زهرا شفیعی اهل شهرستان کازرون از توابع استان فارس با انگیزه ؛ناموسی؛ توسط همسر و برادرش به قتل رسید.به گفته منبعی مطلع: زهرا شفیعی مادر سه فرزند توسط برادر و همسرش به بیابان‌های اطراف روستا برده شده و پس از ضرب و شتم شدید تا سرحد مرگ سپس اورا با اسلحه به قتل رساندند.
سوم اسفندماه زینب حسین‌خانی، دختر جوان ۱۹ ساله در نجف آباد یکی از شهرهای استان اصفهان با انگیزه «ناموسی» به دست پدرش به قتل رسید.پدرش وقتی فهمید زینب با پسری دوست شده است ابتدا تلاش کرد با دستانش زینب را خفه کند و سپس آن‌قدر با آجر به سرزینب کوبید تا جان باخت!
دهم فروردین ۱۴۰۳ نیز دختر 21 ساله ای بدست پدر ۷۵ ساله خود در آبادان یکی از شهرای استان خوزستان به دلایل « ناموسی» از طریق خفه کردن به قتل رسید. پدر قربانی در بازجویی اعتراف کرد که به دلیل مشکلات ناموسی دختر جوانش را خفه کرده است. خانواده قربانی اعلام کردند که هیچگونه شکایتی از عامل این جنایت که پدر دختر بوده ندارند.
دهم بهمن ۱۴۰۲ مردی در تبریز فرزند ۱۷ ساله خود به نام «پارسا» را به دلیل «رفتار و آرایش زنانه» و «رابطه با همجنس خود» به قتل رساند. این مرد که پس از قتل فرزندش خود را به پلیس معرفی کرد،گفت: «نمی توانستم در میان فامیل و آشنا سرم را بالا بگیرم.»
هشتم فروردین‌ماه ۱۴۰۳، یک مرد همسر میانسال در یکی از محله‌های شهر سمنان همسر خود را به دلیل سوء ظن و با انگیزه “ناموسی ” با ضربات متعدد کارد آشپزخانه به پهلو، پشت و سینه در برابردیدگان فرزند ١٢ ساله‌شان به قتل رساند.
جدول توزیع فراوانی ایزارقتل های”ناموسی”سه ماهه چهارم شماره ۳
ابزار قتل Count of ابزار قتل
آتش سوزی و ضربه بسر ۱
آتش زدن ۳
اسلحه گرم ۱۷
چاقو ۹
چاقو و قمه ۲
حلق آویز ۱
خفه کردن ۱۴
سنگ وآجر ۲
ضرب وشتم ۲

نمودار شماره ۳ توزیع فراوانی ایزارقتل های”ناموسی”سه ماهه چهارم

بررسی آماری این قتل ها نشان می دهد که۵۱مورد قتل ناموسی در زمستان 1402حداقل ۱7 مورد از اسلحه گرم ؛ شامل اسلحه شکاری، کلت کمری و حتی کلاشنیکف استفاده شده است. پس ازآن ۱۴ نفر با روش خفه کردن وسپس چاقو بیشترین فراوانی را دارد به طوریکه ۱1مورد با ضربات چاقو ویا قمه به قتل رسیده اند. ۷ زن خفه شدند؛ ۳ زن آتش زدن، حلق آویز کردن، ضرب وشتم منجر به کشتن وزدن سنگ و آجر به سر قربانی جمله روش هایی که برای حذف فیزیکی قربانیان مورد استفاده قرار گرفته است. ( جدول و نمودار شماره ۳)

جدول شماره ۴ توزیع فراوانی استان وقوع قتل های”ناموسی”سه ماهه چهارم
استان Count of استان
آذربایجان شرقی ۴
آذربایجان غربی ۲
اردبیل ۱
اصفهان ۳
البرز ۳
ایلام ۲
تهران ۱۸
خراسان رضوی ۲
خوزستان ۲
فارس ۶
کرمانشاه ۳
لرستان ۲
مرکزی ۳
جمع ۵۱

نمودار شماره ۴ توزیع فراوانی استان وقوع قتل های”ناموسی”سه ماهه چهارم

همانطور که جدول ونمودار شماره ۵ نشان می دهند از ۵۱ قتل “ناموسی” در زمستان 1402 تهران با ۱۸فقره یعنی ۳۳ درصد بالاترین میزان قتل های ناموسی را داشته است پس از ان استان فارس با ۶مورد یعنی ۱۱ درصد وسپس استان های .
آذربایجان شرقی، کرمانشاه، مرکزی، البرز، اصفهان، آذربایجان غربی، خراسان رضوی، خوزستان، ایلام، لرستان و اردبیل از جمله استان هایی بوده اند که خبرقتل های ناموسی که در انجا اتفاق افتاده است رسانه ای شده اند.
جدول شماره ۵ توزیع فراوانی نسبت قاتل با قربانی قتل های”ناموسی”سه ماهه چهارم
نسبت با قربانی Count of نسبت با قربانی
افراد نقاب پوش 2
برادر 3
برادر وهمسر 1
پدر 4
پسر 2
پسر برادر شوهر 1
پسر زنش 1
داماد 3
داماد سابق 2
دوست 2
شوهر خواهر 1
ناشناس 1
نامزد 3
همسر 20
همسر صیغه ای 1
همسر مادرش 1
همسرسابق 3
51

نمودار شماره ۵ توزیع فراوانی نسبت قاتل با قربانی قتل های”ناموسی”سه ماهه چهارم

جدول و نمودار شماره ۵ نسبت قاتل و قربانی را نشان می دهد. در گزارشات فصلی قبلی بیشترین قتل ها بدست همسران انجام شده بود در این گزارش نیز 22مورد یعنی 43درصد از قتل های ناموسی را همسران مرتکب شده اند حتی همسران سابق نیز پس از جدایی همچنان نسبت به همسر قبلی احساس مالکیت داشته اند و ۳ مورد یعنی ۶ در صد از ۵۱ مورد قتل ناموسی بدست همسران سابق انجام شده است.
پدر، پسر، همسرسابق، نامزد، همسر صیغه ای، داماد ، دوست پسر، پسر برادر شوهر، پسر زنی که یک مر با او ازدواج کرده از جمله کسانی بوده اند که دست به قتل زنی از خانواده زده اند. برای نمونه به چند مورد از این قتل ها اشاره می کنیم .
روز یکشنبه، ۲۰ اسفند ۱۴۰۲، یک زن ۲۷ ساله به نام «زیبا صیاد» اهل روستای «حصار کانی سپی» از توابع ارومیه با سلاح گرم توسط همسر سابقش به قتل رسید.
هشتم اسفند ۱۴۰۲ درجنوب شرق تهران مردی که هویت اش فاش نشده همسر صیغه‌ای خود که 47 سال داشت و دختر همسرش که 20 ساله بود با شلیک گلوله کلت کمری به قتل رساند. بر اساس اطلاعات بدست آمده، ظاهرا زن کشته شده مطلع شده بود شوهرش با زن دیگری هم ارتباط دارد. به همین خاطر گفته بود تصمیم به اتمام ازدواج خود و مرد قاتل گرفته است که همین امر باعث اختلاف طولانی آنها شده و مرد راضی به پایان ازدواج نبود. در خواست طلاق ازطرف زن وقتی مورد قبول مرد نباشد یکی ازانگیزه های قتل زنان است.
بیست وپنجم اسفند ماه ۱۴۰۲ مریم رزمجو، رزیدنت سال اول دکترای رادیو انکولوژی دانشگاه رازی با شلیک سلاح گرم توسط همسر سابقش به قتل رسید. بنا برگزارش منبع مطلع به کمپین توقف قتل های ناموسی مریم از همسرش جدا شده بود و به همراه مادر و برادرش زندگی می‌کرد. متهم به قتل علاوه بر همسر سابق خود، برادر و مادر او را نیز به قتل رساند.
با توجه به آنچه گفته شد در سال ۱۴۰۲ هر دو روز حداقل قتل بیش از یک زن توسط مردان خانواده کشته شده اند مستند شده است. این آماری است که شامل قتل های که برای دزدی و یا قتل های تصادفی زنان نیست یعنی اینکه در این تحقیق موضوع زن کشی مطرح نبوده بلکه قتل هایی مورد توجه وتحقیق قرار گرفته است که به کنترل زنان و سکچوالیته مربوط بوده است. قتل‌های ناموسی به قتل زنان محدود نمی‌شوند، بلکه جامعه ال جی بی تی کیو و همچنین مردانی که گمان می‌رود با زنی از خانواده رابطه داشته‌اند را نیز دربرمی‌گیرند.
شایان ذکر است که آمارهایی که ارایه می شود به دلیل محدودیت دسترسی به داده ها تعداد دقیق قتل زنان و به ویژه قتل های ؛ناموسی؛ را نشان نمی دهد. با این حال تلاش ما در کمپین توقف قتل های “ناموسی” این است که با ممستند کردن مواردی که بدست کمپین می رسد و یا در رسانه ها منتشر می شود بتوانیم به ابعاد تاریک این پدیده شوم نور بتابانیم وتا در جهت شناخت ابعاد آن و ارایه راهکار برای پیشگیری از خشونت علیه زنان گام های موثری برداشته شود.
یکی از دلایل افزایش خشونت و قتل های”ناموسی” قوانین تبعیض آمیز و ضد زن در قوانین مدنی و قوانین مجازات های اسلامی است. قوانین حاشیه امنی برای مرتکبین به قتل های ناموسی ایجاد کرده است تا در سایه آن با اطمینان از اینکه مجازات نمی شوند یا پس از مدت کوتاهی آزاد می شوند دست به جنایت بزنند.

زن_ناموس_هیچکس_نیست

هیچکس_ناموس_هیچکس_ نیست